Iğdır ilimize otuz kilometre mesafede bulunan Ermenistan’ın Metzamor ilçesinde 1975 yılında inşa edilen nükleer enerji santralinin teknik ömrü 2005 yılında sona ermiştir. Ermenistan hükümeti 29 Kasım 2007 tarihinde aldığı bir kararla nükleer santralin kapatılmasını onaylamış, ancak bir tarih belirlememiştir.

Japonya’daki son nükleer santral kazasından sonra, mevcut nükleer santraller tekrar inceleme konusu olarak gündeme gelmiş, bu kapsamda Metzamor’un tehlikesine özel dikkat çekilmiştir. Metzamor için söylenen, yeterli tecrit yapıları bulunmayan eski tip santrallerden halen varlığını sürdüren çok az sayıda geri kalanlardan birisi olduğu, gerek inşaat tekniği, gerek konum olarak (deprem kuşağında yer almaktadır) dünyadaki en tehlikeli santrallerden birisi olduğudur.

Metzamor nükleer enerji santralinin devamının nasıl sağlanabileceği konusunun geçtiğimiz haftalarda Erivan’da birbiri ardına yapılan Rusya ve ABD ile ikili hükümetler arası komisyon toplantılarında gündemde olduğu Ermeni haber ajanslarında yer almıştır. Ermeni tarafının yeni bir santral inşası isteği ve talebinde bulunduğu bilinmektedir. Yaklaşık beş milyar dolara mal olacağı hesaplanan proje için Rusya’nın bir milyar dolar tahsis ettiği, tecrit ve güvenlik konusunu ise Ermenistan’a bıraktığı, bu şekilde projenin uygulanabilirliğine ciddi bir gölge düştüğü anlaşılmaktadır.

Komisyon görüşmelerinde ABD tarafının Ermenistan’a nükleer enerji konusunda işbirliği önerdiği ve mevcut santralin işlemeye devam edebilmesi için on yıl destek vaat ettiği kaydedilmektedir. Bu şekilde yeni bir inşaatın tamamlanmasına kadar Ermenistan’a ek bir on yıl süre tanındığı görülmektedir. Ancak Ermenistan’ın yeni bir inşaat için yaklaşık dört milyar doları nereden, nasıl ve hangi ekonomik gerekçe ile bulabileceği bilinmemektedir. Nitekim Ermeni kaynaklar da bu desteğin ekonomik değil, siyasi gerekçelere dayandığını ifadede beis görmemektedir.

Konu ülkemizi kuşkusuz yakından ilgilendirmektedir. Doğu Anadolu illerimiz tehlike altındadır ve tehlike yaklaşıyorum demektedir. Ermenistan tarafı ile ivedilikle görüşülmesi, bilgi istenmesi ve istişare edilmesi gereken bir konu da budur. Ancak Ermenistan iyi komşuluk ilişkileri bir yana, komşuluk ilişkilerini dahi askıya almış, düşmanlık politikasının güdümüne girmiş gözükmektedir.