“Fransa Ermeni soykırımını resmen tanır[1].” Bu cümle, ilk bakışta sıradan bir cümle gibi görülebilir. Ancak, Fransa 29 Ocak 2001 tarihinde bu tek cümleden oluşan bir kanunu kabul etmiştir. Söz konusu tek cümlelik kanunun herhangi bir yaptırımı bulunmamaktadır. Bu kanunu, kabulünün yıldönümünde Paris’in Erivan Büyükelçisi Olivier Decottignies tekrar hatırlatmıştır. Fransız Büyükelçi bu hatırlatmayı X platformu aracılığıyla takipçileriyle Ermenice olarak paylaşmıştır[2]. Aynı tarihte Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan Davos Ekonomi Forumu dolayısıyla İsviçre’de bulunmuştur. Forum’un yanı sıra, Ermenistan Başbakanı Paşinyan’ın İsviçre’deki Ermeni cemaati ile görüşmesindeki ifadeleri dünya kamuoyunda dikkat çekmiştir. Başbakan Paşinyan’ın “soykırım”ı sorgulayan ifadeleri, Fransa’nın bu yasasının da bir kez daha sorgulanmasına zemin hazırlamıştır.  

Ermenistan Başbakanı uzun bir süredir alışılmış Ermeni söyleminin ötesinde açıklamalar yapmaya devam etmektedir. Davos Ekonomi Forumu kapsamında gittiği İsviçre’deki temaslarında yeni tartışma konularının fitilini ateşlemiştir. Bu açıklamalardan bazılarını hatırlayalım: “Nasıl oldu da 1939’da Ermeni Soykırımı diye bir gündem yoktu ve nasıl oldu da 1950 yılında böyle bir gündemimiz oldu?,” “Ne olduğunu, neden olduğunu anlamamız gerekiyor. Yaşananları nasıl, kim vasıtasıyla algıladık?”[3] gibi Ermeni toplumunu düşünmeye iten sorular sorarak büyük bir yankı uyandırmıştır.

Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan bu açıklamalarına ilk tepki, Ermeni Diasporası’nın yanı sıra Ermeni Devrimci Federasyonu’ndan yani uluslararası adıyla Armenian Revolutionary Federation (ARF) cephesinden gelmiştir. Bilindiği gibi ARF, Taşnak Partisi’nin ya da Taşnaksutyunun temsilcisidir. Türk Diplomatlarını canice katleden Ermeni Soykrımı için Adalet Komandoları’nın (İng. Justice Commandos of the Armenian Genocide, JCAG) kurucusudur. Dolayısıyla, sözde soykırımdan bahsedenlerin hangi eksende yer aldıklarının değerlendirilmesi önem taşımaktadır.

Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan’ın İsviçre’deki Ermeni toplumu ile görüşmesi sırasında sarf ettiği sözlerin ışığında, Fransa’da kabul edilen sadece tek bir cümleden oluşan yasanın kabul edildiğinin üzerinden 24 yıl geçtiğinin Paris’in Erivan Büyükelçisi tarafından 29 Ocak 2025 tarihinde hatırlatılması ise, 1915 olaylarının Fransa tarafından tarihi ya da hukuki bir gerçeğin yansıtılması olarak değil, siyasi amaçlarla savunulduğu algısını kuvvetlendirmektedir. Fransa’nın diasporadan ve terör örgütü kurucusu ARF’den ayrı olarak bu şekilde bir ifadede bulunması hangi eksende bulunduğunu sorgulatır mı bilinmez ancak Türkiye cephesinden bakıldığında Fransa’nın ilgili konuya dair tutumunun akıllarda tutulması yararlı olacaktır. Dikkat çeken husus şu ki, “soykırım” ifadesinin tartışmaya açık bir konu olduğunun bizzat Ermenistan Başbakanı tarafından söylenmesi, Türkiye’nin de tarihi gerçekler itibariyle devamlı savunduğu bu görüşün Ermenistan Başbakanının ağzından duyulması önemli bir gelişmedir. Fransa bu tabloda “kraldan daha fazla kralcı” imaj çizerken bu yaklaşımından hiç utanç duymadığını görmek üzüntü ile karşılanmaktadır.

*Fotoğraf: https://armenpress.am/tr/article/1209328